دپارتمان صادرات لبنیات کالبر

آشنایی با استانداردهای صنایع غذایی

استانداردهای صنایع غذایی مجموعه ای از مقررات و دستورالعمل هایی هستند که ایمنی، کیفیت و برچسب گذاری محصولات غذایی را کنترل می کنند. این استانداردها برای اطمینان از اینکه غذایی که مصرف می کنیم ایمن، مغذی و عاری از آلاینده های مضر باشند، ضروری هستند. استانداردهای غذایی علاوه بر حفاظت از سلامت عمومی، نقش مهمی در محافظت از مصرف کنندگان در برابر ادعاهای گمراه کننده و تبلیغات نادرست ایفا می کند.

انواع استانداردهای غذایی

استانداردهای غذایی را می توان به سه نوع اصلی طبقه بندی کرد: ملی، منطقه ای و بین المللی.

استانداردهای ملی: این استانداردها توسط کشورها برای تنظیم ایمنی، کیفیت و برچسب‌گذاری مواد غذایی در داخل مرزهای خود ایجاد می‌شوند. هر کشور استانداردهای خود را بر اساس نیازهای خاص، چارچوب قانونی و نگرانی های بهداشت عمومی خود توسعه می دهد.

استانداردهای منطقه ای: این استانداردها توسط گروه هایی از کشورها در یک منطقه جغرافیایی خاص با هدف هماهنگ کردن مقررات غذایی و تسهیل تجارت بین کشورهای عضو ایجاد می شوند. به عنوان مثال اتحادیه اروپا است که استانداردهای غذایی را تعیین می کند که در سراسر کشورهای عضو آن اعمال می شود.

استانداردهای بین المللی: این استانداردها توسط سازمان های جهانی مانند کمیسیون Codex Alimentarius که ابتکار مشترک سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان غذا و کشاورزی (FAO) سازمان ملل متحد است، ایجاد شده است. هدف استانداردهای بین‌المللی تضمین سطح بالایی از ایمنی مواد غذایی و تسهیل تجارت بین‌المللی با ارائه مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های مشترک است که کشورها می‌توانند اتخاذ کنند.

استانداردهای مواد غذایی شامل مقررات ایمنی، کیفیت، برچسب گذاری و بسته بندی می باشد. این استانداردها تضمین می‌کنند که محصولات غذایی از آلودگی‌ها در امان هستند، انتظارات کیفیت را برآورده می‌کنند و اطلاعات دقیقی را ارائه می‌دهند که در نتیجه به مصرف‌کنندگان در انتخاب آگاهانه کمک می‌کنند.

رعایت استانداردهای مواد غذایی برای همه ذینفعان صنایع غذایی از جمله تولیدکنندگان و خرده فروشان بسیار مهم است. رعایت این استانداردها نه تنها ایمنی و رضایت مصرف کننده را تضمین می کند، بلکه به کسب و کارها کمک می کند تا از مسائل قانونی و فراخوان های احتمالی اجتناب کنند. برای شرکت های درگیر در تجارت بین المللی، رعایت استانداردهای بین المللی مواد غذایی برای دستیابی به بازارهای جهانی و حفظ مزیت رقابتی اهمیت ویژه ای دارد.

استانداردهای ایمنی لبنیات

اطمینان از ایمنی محصولات لبنی یک نگرانی مهم در صنعت لبنی است. ایمنی محصولات لبنی به عوامل مختلفی از جمله محیطی که دام های شیری در آن پرورش می یابند، روش های مورد استفاده برای فرآوری و بسته بندی محصولات لبنی و شرایط حمل و نگهداری آنها بستگی دارد. استانداردهای ایمنی مواد غذایی لبنی برای اطمینان از ایمن بودن محصولات لبنی برای مصرف ایجاد شده است.

یکی از شناخته شده ترین استانداردهای ایمنی در صنایع لبنی، HACCP است. این ابزار مدیریت ریسک خطرات بالقوه را در تولید و فرآوری لبنیات شناسایی می‌کند و نقاط کنترل بحرانی را برای پیشگیری، حذف یا کاهش این خطرات به سطوح امن ایجاد می‌کند. سیستم HACCP در سطح جهانی توسط سازمان های بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان غذا و کشاورزی (FAO) سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده و تایید شده است.

یکی دیگر از استانداردهای مهم ایمنی مواد غذایی لبنی، سیستم شیوه های تولید خوب (GMP) است. GMP دستورالعمل هایی را برای تولیدکنندگان لبنی ارائه می دهد تا اطمینان حاصل شود که محصولات آنها به طور مداوم مطابق با استانداردهای کیفیت و ایمنی دقیق تولید و کنترل می شود. GMP طیف گسترده ای از موضوعات، از جمله بهداشت پرسنل، طراحی تاسیسات، تعمیر و نگهداری تجهیزات را پوشش می دهد. گواهینامه GMP یا روش تولید خوب، از پرطرف‌دارترین گواهینامه‌های بین‌المللی برای صنایع فعال در حوزه‌های غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی در سرتاسر دنیاست. 

استانداردهای کیفیت مواد لبنی

علاوه بر ایمنی، حفظ کیفیت بالا در محصولات لبنی برای برآورده کردن انتظارات مصرف کننده ضروری است. کیفیت غذای لبنی به ویژگی هایی مانند طعم، بافت، ظاهر و ارزش غذایی اشاره دارد. استانداردهای کیفیت کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که این ویژگی ها سازگار هستند و خواسته های مصرف کننده را برآورده می کنند.

یکی از استانداردهای مهم کیفیت برای صنایع لبنی، استاندارد ISO 9001 سازمان بین المللی استاندارد است. ISO 9001 چارچوبی را برای سیستم های مدیریت کیفیت (QMS) فراهم می کند که می تواند در فرآوری و تولید لبنیات اعمال شود. سازمان‌ها را ملزم می‌کند که یک QMS را ایجاد و حفظ کنند که بر برآوردن نیازهای مشتری و بهبود مستمر عملکرد تأکید دارد.

برنامه Safe Quality Food (SQF) نمونه دیگری از سیستم مدیریت کیفیت مورد استفاده در صنایع لبنی است. برنامه SQF که توسط خرده فروشان و ارائه دهندگان خدمات غذایی در سطح جهان شناخته شده است، یک رویکرد جامع برای مدیریت ایمنی و کیفیت مواد غذایی لبنی ارائه می دهد. این شامل الزامات طراحی تأسیسات، مدیریت تأمین‌کننده، آزمایش محصول و آموزش کارکنان است تا اطمینان حاصل شود که محصولات لبنی با استانداردهای کیفی دقیق مطابقت دارند.

استانداردهای صنایع غذایی چیست؟

استانداردهای مواد غذایی معمولاً شامل چندین مؤلفه کلیدی از جمله مقررات و دستورالعمل(های) ایمنی، کیفیت، برچسب‌گذاری و بسته‌بندی مواد غذایی است. این استانداردها عبارتند از:
1. استاندارد HACCP
2. استاندارد غذایی IFS
3. استاندارد BRC
4. گواهی حلال
5. استاندارد FSSC 22000
6. استاندارد GMP
7. استاندارد جهانی GAP
8. استاندارد SFBB

گواهینامه ایزو صنایع غذایی چیست؟

1. استاندارد ISO 22000
2. استاندارد ISO 9001
3. استاندارد ISO 14001
4. استاندارد ISO/TS 22002-1
5. استاندارد ISO 21469
6. استاندارد ISO/TS 22002-4

استانداردهای ایزو در صنعت مواد غذایی

استانداردهای ISO (سازمان بین‌المللی استاندارد) نقش بسیار مهمی در صنعت مواد غذایی ایفا می‌کنند، زیرا این استانداردها چارچوبی منظم برای تضمین ایمنی و کیفیت مواد غذایی فراهم می‌کنند. این استانداردها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا به الزامات قانونی پایبند باشند، فرآیندهای خود را بهبود دهند و از ایمنی محصولات غذایی برای مصرف‌کنندگان و همچنین تحقق انتظارات مشتریان اطمینان حاصل کنند.

ISO 22000:2018 – سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی
ISO 22000 یک استاندارد بین‌المللی برای سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی است که چارچوبی جامع برای ایجاد، پیاده‌سازی و بهبود مستمر سیستم‌های مدیریت ایمنی غذایی در تمام مراحل زنجیره تأمین، از تولید اولیه تا خرده‌فروشی ارائه می‌دهد. این استاندارد بر تحلیل خطرات، ارزیابی ریسک و اقدامات کنترلی تأکید دارد و تضمین می‌کند که محصولات غذایی ایمن و با کیفیت باشند. همچنین، ISO 22000 شامل الزامات ارتباطات، مستندسازی و ممیزی داخلی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند شیوه‌های قوی در ایمنی مواد غذایی را حفظ کنند.

ISO 9001:2015 – سیستم‌های مدیریت کیفیت
ISO 9001 استاندارد جهانی برای سیستم‌های مدیریت کیفیت است که هرچند به طور خاص برای صنایع غذایی طراحی نشده، اما به شدت برای این حوزه کاربردی است. این استاندارد به سازمان‌ها چارچوبی برای تمرکز بر رضایت مشتری و بهبود مستمر ارائه می‌دهد. با پیاده‌سازی ISO 9001، شرکت‌های فعال در حوزه مواد غذایی می‌توانند فرآیندهای خود را بهبود دهند، میزان ضایعات را کاهش داده و بهره‌وری را افزایش دهند و در نهایت اطمینان حاصل کنند که محصولاتشان به طور پیوسته استانداردهای کیفیت مورد نیاز را برآورده می‌کنند.

ISO 14001:2015 – سیستم‌های مدیریت زیست‌محیطی
ISO 14001 یک استاندارد بین‌المللی برای سیستم‌های مدیریت زیست‌محیطی است که، هرچند به صنایع غذایی محدود نمی‌شود، اما به دلیل اثرات زیست‌محیطی قابل توجه این صنعت، بسیار مهم است. این استاندارد چارچوبی برای مدیریت تأثیرات زیست‌محیطی، کاهش ضایعات و حفظ منابع به سازمان‌ها ارائه می‌دهد. شرکت‌های فعال در صنعت غذایی با اجرای ISO 14001 می‌توانند اهداف زیست‌محیطی مشخص کنند، عملکرد خود را ارزیابی کرده و اقدامات اصلاحی مناسب انجام دهند تا به پایداری زیست‌محیطی کمک کنند.

ISO/TS 22002-1:2009 – برنامه‌های پیش‌نیاز برای ایمنی مواد غذایی
ISO/TS 22002-1 یک مشخصات فنی است که دستورالعمل‌های لازم برای برنامه‌های پیش‌نیاز در زمینه ایمنی مواد غذایی در تولید را ارائه می‌دهد. این برنامه‌ها شامل شرایط و فعالیت‌های اساسی برای حفظ یک محیط بهداشتی در زنجیره غذایی هستند، از جمله مواردی مثل نظافت، بهداشت، کنترل آفات و بهداشت فردی. پیاده‌سازی ISO/TS 22002-1 اطمینان می‌دهد که این برنامه‌ها به درستی و مطابق با استانداردهای ایمنی مواد غذایی اجرا می‌شوند.

ISO 21469:2006 – ایمنی ماشین‌آلات و روان‌کننده‌ها با تماس تصادفی با محصول
ISO 21469 به ایمنی روان‌کننده‌های ماشین‌آلات که ممکن است به طور تصادفی با مواد غذایی تماس داشته باشند، می‌پردازد. این استاندارد مخصوص صنایع غذایی تدوین شده و دستورالعمل‌هایی برای فرمولاسیون، تولید، استفاده و جابجایی این روان‌کننده‌ها ارائه می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که با الزامات بهداشتی همخوانی دارند و ایمنی مواد غذایی را به خطر نمی‌اندازند.

ISO 22002-4:2013 – برنامه‌های پیش‌نیاز برای ایمنی مواد غذایی در تولید بسته‌بندی
ISO 22002-4 یک مشخصات فنی است که دستورالعمل‌های لازم برای برنامه‌های پیش‌نیاز مرتبط با ایمنی مواد غذایی در تولید بسته‌بندی را ارائه می‌دهد. این استاندارد چارچوبی برای اطمینان از اینکه مواد بسته‌بندی و فرآیندهای تولید با استانداردهای ایمنی مطابقت دارند، ایجاد شده است، به‌طوری‌که ایمنی و کیفیت محصولات غذایی که در این بسته‌بندی‌ها قرار می‌گیرند، حفظ شود.

استانداردهای بین المللی درصنایع غذایی

کسب‌وکارهای فعال در صنعت غذا می‌توانند از گواهی‌های مختلفی برای اطمینان از ایمنی، کیفیت و تطابق با استانداردهای جهانی استفاده کنند. در ادامه به برخی از استانداردهای مهم بین‌المللی اشاره می‌کنیم:

گواهی HACCP: HACCP که مخفف "تجزیه و تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی" است، یک سیستم مدیریت ایمنی غذایی است که به شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات در طول فرآیند تولید مواد غذایی می‌پردازد. این سیستم ابتدا در دهه ۱۹۶۰ توسط ناسا و شرکت Pillsbury برای تضمین ایمنی غذای فضانوردان توسعه یافت و اکنون به یکی از استانداردهای پایه در صنایع غذایی تبدیل شده است.

گواهینامه IFS: IFS یا "استانداردهای ویژه بین‌المللی" مجموعه‌ای از استانداردهای جهانی برای ممیزی و تأیید کیفیت و ایمنی محصولات غذایی و غیرغذایی و همچنین فرآیندها و خدمات مرتبط است. این استاندارد که توسط فدراسیون خرده‌فروشی آلمان (HDE) با همکاری خرده‌فروشان فرانسوی تدوین شده، اکنون در سطح جهانی توسط خرده‌فروشان و تأمین‌کنندگان مورد پذیرش قرار گرفته است.

گواهی BRC: استاندارد BRC یا "کنسرسیوم خرده‌فروشی بریتانیا" به عنوان یک معیار جهانی برای ایمنی مواد غذایی و سیستم‌های مدیریت کیفیت شناخته می‌شود. این استاندارد که توسط کنسرسیوم خرده‌فروشی بریتانیا ایجاد شده است، به خرده‌فروشان و تولیدکنندگان کمک می‌کند تا الزامات قانونی را رعایت کنند و کیفیت و ایمنی محصولات غذایی را تضمین کنند.

گواهی حلال: گواهی حلال به تعیین قوانین و دستورالعمل‌هایی برای تهیه و مصرف مواد غذایی و سایر محصولات بر اساس شریعت اسلامی می‌پردازد. واژه "حلال" در زبان عربی به معنای مجاز است و این گواهی تضمین می‌کند که مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و سایر اقلام مطابق با قوانین اسلامی برای مصرف مسلمانان تهیه شده‌اند.

گواهی FSSC 22000: FSSC 22000 یک استاندارد جامع در زمینه سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی است که الزامات ایمنی غذایی را در تمام مراحل زنجیره تأمین بیان می‌کند. این گواهی که توسط بنیاد گواهینامه ایمنی غذا (FSSC) با همکاری ابتکار جهانی ایمنی غذا (GFSI) و ISO توسعه یافته، به عنوان یک استاندارد جامع و دقیق برای مدیریت ایمنی غذایی شناخته می‌شود.

گواهی GMP: استانداردهای GMP یا "روش تولید خوب " شامل دستورالعمل‌های دقیقی برای تولید، آزمایش و کنترل کیفیت محصولات غذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی هستند. این استانداردها تضمین می‌کنند که محصولات به صورت مستمر و با رعایت معیارهای کیفی تعیین شده تولید و کنترل شوند و همه مراحل از مواد اولیه تا محصول نهایی را در بر می‌گیرند.

گواهی جهانی GAP: Global GAP یا "روش‌های خوب کشاورزی" مجموعه‌ای از استانداردهای داوطلبانه است که توسط سازمانGlobal GAP ایجاد شده است. این استانداردها بر ایمنی مواد غذایی، پایداری و مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی در تولید محصولات کشاورزی تمرکز دارند و تضمین می‌کنند که محصولات کشاورزی از مزرعه تا بازار با استانداردهای بالایی مطابقت دارند.

گواهی SFBB: SFBB یا "غذای ایمن، کسب‌وکار بهتر" یک سیستم مدیریت ایمنی غذایی است که توسط آژانس استانداردهای غذایی انگلستان برای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک ایجاد شده است. این استاندارد دستورالعمل‌های لازم برای بهداشت مناسب مواد غذایی را ارائه می‌دهد و به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا روش‌های مناسبی برای مدیریت خطرات ایمنی مواد غذایی در عملیات خود توسعه دهند.

این گواهینامه ها نقش حیاتی در تضمین ایمنی، کیفیت و انطباق محصولات غذایی در بازار جهانی دارند.

استانداردهای لبنیات در ایران

به عنوان مثال، در ایران استانداردهای ملی مختلفی برای محصولات غذایی مانند آرد گندم، نان، ادویه و چاشنی وجود دارد. این استانداردها شامل ویژگی های محصول و روش های آزمایش برای تعیین این ویژگی ها است. روش های آزمایش در صنایع غذایی شامل مجموعه ای از فرآیندها و تکنیک هایی است که برای ارزیابی کیفیت و ایمنی محصولات غذایی استفاده می شود. این روش ها می تواند شامل آزمایش های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی باشد.

در ایران استانداردهای خاصی برای محصولات غذایی وجود دارد که توسط سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI) تعیین و نظارت می شود. این استانداردها شامل بخش های مختلفی از جمله محصولات لبنی می شود. در زیر به برخی استانداردهای مربوط به محصولات غذایی به ویژه لبنیات در ایران اشاره می کنم:

استاندارد ISIRI 292:2015 - شیر و فرآورده های لبنی: این استاندارد به مشخصات فنی و کیفیت شیر ​​و فرآورده های لبنی مانند شیر، ماست، پنیر و کره می پردازد و معیارهای کیفیت، سلامت و ترکیب این محصولات را در بر می گیرد. هدف این استاندارد تضمین سلامت و کیفیت لبنیات تولید شده در ایران می باشد.

استاندارد ISIRI 1554:2019 - شیر پاستوریزه: این استاندارد خاص به شیر پاستوریزه می پردازد و الزامات بهداشتی و کیفی آن را مشخص می کند. این استاندارد شامل مواردی مانند شرایط پاستوریزاسیون، محتوای چربی و پروتئین و سایر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی شیر پاستوریزه می شود.

استاندارد ISIRI 1567:2019 - پنیر: این استاندارد به مشخصات فنی و کیفیت پنیرهای مختلف می پردازد و شامل معیارهای مربوط به ترکیب، طعم، بافت و ویژگی های بهداشتی پنیرهای تولید شده در ایران می باشد.

استاندارد ISIRI 1459:2019 - ماست: این استاندارد به کیفیت و ویژگی های ماست از جمله شرایط تولید، نوع میکروارگانیسم های مجاز و خواص فیزیکی و شیمیایی آن می پردازد.

استاندارد ISIRI 1034:2017 - کره: این استاندارد به خصوصیات فنی و کیفی کره می پردازد و مواردی مانند درصد چربی، ساختار و رنگ کره را شامل می شود.

این استانداردها برای تضمین کیفیت و ایمنی محصولات لبنی در ایران طراحی شده اند و تولیدکنندگان را ملزم به رعایت شرایط خاص بهداشتی و کیفی می کنند. استانداردهای ISIRI نقش مهمی در حفظ سلامت مصرف کنندگان و ارتقای کیفیت محصولات غذایی کشور دارد.

گواهینامه های جهانی لبنیات کالبر
لبنیات کالبر در صنعت لبنیات رقابتی با تعهد به کیفیت و ایمنی متمایز است، همانطور که مجموعه گواهینامه های معتبر آن نشان می دهد. گواهینامه های کالبر از جمله HACCP ،ISO 9000:2015 و حلال می باشد.

استانداردهای مواد غذایی لبنی در ایالات متحده

فرآورندگان لبنیات در ایالات متحده باید اطمینان حاصل کنند که محصولات آنها با استانداردهای قانونی مطابقت دارد تا دقیقاً برچسب گذاری شود. این مقررات، که به عنوان استانداردهای هویت شناخته می شوند، الزامات خاصی را برای مواد تشکیل دهنده، ترکیب و پردازش مشخص می کنند که یک محصول باید از نظر قانونی دارای یک نام خاص باشد. این استانداردها در کد مقررات فدرال (CFR) به تفصیل آمده است. به عنوان مثال:

ماست باید حاوی لاکتوباسیلوس بولگاریکوس و استرپتوکوک ترموفیلوس باشد (21 CFR 131.200).
پنیر چدار باید حداکثر رطوبت 39% و حداقل 50% چربی در باقیمانده مواد جامد داشته باشد (21 CFR 133.113).
پنیر کلبی را می توان از شیر غیرپاستوریزه (خام) تهیه کرد اگر در دمای کمتر از 35 درجه فارنهایت (1.7 درجه سانتیگراد) برای حداقل 60 روز (21 CFR 113.118) کهنه شود. با این حال، پنیر مونتری جک باید از شیر پاستوریزه تهیه شود (21 CFR 133.153).

درجه بندی و استانداردهای USDA

علاوه بر پایبندی به استانداردهای هویت، پردازشگرهای لبنی می توانند به طور داوطلبانه درجه بندی USDA را برای به دست آوردن یک سپر با کیفیت روی برچسب خود انتخاب کنند. این برنامه معمولاً توسط تولید کنندگان در مقیاس بزرگ استفاده می شود تا نشان دهند که محصولات آنها استانداردهای کیفیت خاصی را دارند، به ویژه برای فروش به مشتریان با حجم بالا یا برای صادرات. به عنوان مثال، کره ای که به عنوان درجه AA ایالات متحده معرفی شده است نشان می دهد که استانداردهای با کیفیت بالا را که توسط بازرس USDA تأیید شده است، برآورده کرده است.

خدمات بازاریابی کشاورزی USDA (AMS) خدمات درجه بندی برای کالاهای مختلف از جمله محصولات لبنی ارائه می دهد. این درجات یک زبان با کیفیت یکنواخت را ارائه می دهند، با مقررات خاصی که در 7 CFR 58 یافت می شود. درجه بندی USDA محصولاتی مانند پنیر آمریکایی، کره، پنیر چدار، محصولات شیر ​​خشک، بستنی، و پنیر سوئیسی را پوشش می دهد. علاوه بر این، AMS مشخصات کیفیت محصولات لبنی را برای محصولاتی که به طور کامل تحت استانداردهای درجه اصلی نیستند، از جمله کره سبک، مخلوط مارگارین، موزارلا، پنیر ریکوتا، ماست و غیره تعیین کرده است.

پردازشگرهای لبنی مسئول درک و پیروی از استانداردهای فدرال هستند که تولید و کیفیت محصولات آنها را تعیین می کند. رعایت این استانداردهای هویت برای برچسب گذاری قانونی ضروری است. برای کسانی که به دنبال اطمینان بیشتر از کیفیت هستند، USDA یک برنامه درجه بندی داوطلبانه ارائه می دهد که می تواند اعتماد مصرف کننده و قابلیت فروش را افزایش دهد.

نتیجه گیری

استانداردهای صنایع غذایی برای تضمین ایمنی، کیفیت و شفافیت عرضه مواد غذایی حیاتی هستند. این استانداردها با تنظیم دستورالعمل‌های روشن برای ایمنی، کیفیت، برچسب‌گذاری و بسته‌بندی، از مصرف‌کنندگان محافظت می‌کنند و اعتماد را در صنایع غذایی تقویت می‌کنند. استانداردهای ملی ممکن است بسته به کشور، نوع محصول و استانداردهای بین المللی متفاوت باشد. چه در سطح ملی، منطقه ای یا بین المللی، رعایت این استانداردها برای رفاه مصرف کنندگان و موفقیت کسب و کارهای مواد غذایی ضروری است.

بیشتر بخوانید: قیمت لبنیات در کشورهای مختلف چقدر است؟